NA DANAŠNJI DAN 1921. UMRO ŽIVOJIN MIŠIĆ

Živojin Mišić je rođen 19. jula 1855. u Struganiku, kao trinaesto dete Radovana i Anđelije. Osnovnu školu započeo je u Ribnici, a završio u Kragujevcu. U svojim memoarima Mišić je pominjao neprilike koje je imao s varoškom decom zbog seljačkog porekla, što ga je uzbuđivalo i vređalo. Gimnaziju u Kragujevcu je upisao 1868. Prvi, drugi i šesti razred gimnazije završio je u Kragujevcu, a treći i četvrti u Beogradu, u Prvoj beogradskoj gimnaziji.

U prvih pet razreda gimnazije nije bio posebno dobar đak, ali je šesti razred završio sa mnogo boljim uspehom. S takvim ocenama šestog razreda gimnazije primljen je 1874. u Vojnu akademiju, kao 19. u rangu. Na svakom raspustu odlazio je kući u selo i vrlo često je zajedno sa svojom braćom radio i poljske radove. Bio je u braku sa Lujzom Krikner, sa kojom se venčao 1884. u beogradskoj Vaznesenskoj crkvi.

Od strane engleskog kralja Džordža V nagrađen je titulom engleskog sera. Živojin Mišić je umro 20. januara 1921. godine, a uz velike građanske i vojne počasti sahranjen je na beogradskom Novom groblju, gde mu je otkriven spomenik 3. decembra 1922.

Veliki vojskovođa
Živojin Mišić je bio učesnik srpsko-turskih ratova (1876-1878), kao pitomac-narednik, kasnije potporučnik. U tim ratovima stekao je prva ratna iskustva. Takođe je učestvovao i u kratkotrajnom ratu koji se između Srbije i Bugarske odigrao 1885. godine. Punih šest godina, pored redovnih dužnosti, predavao je strategiju na Vojnoj akademiji. Nakon Majskog prevrata bio je primoran da se penzioniše u činu generalštabnog pukovnika, pošto je smatran previše bliskim svrgnutoj dinastiji Obrenovića, ali je reaktiviran 1909, tokom aneksione krize na lični zahtev načelnika Vrhovne komande generala Radomira Putnika, koji ga je učinio svojim pomoćnikom. Mišić je pomogao generalu Putniku da sastavi srpski ratni plan u eventualnom ratu sa Austro-Ugarskom.

I u Balkanskim ratovima Mišić je takođe bio pomoćnik načelnika štaba Vrhovne komande, generala Putnika. Neposredno je sarađivao na planiranju i rukovođenju operacijama protiv turske Vardarske armije, zbog čega je posle Kumanovske bitke unapređen u čin generala. Posebno se istakao pravilnom procenom situacije prvoga dana bitke na Bregalnici, kada je srpska Vrhovna komanda u Skoplju razmatrala pitanje na kojoj liniji će primiti odsudnu bitku. Usvajanje njegovog predloga imalo je presudan uticaj na dalji tok i konačan ishod odlučujuće bitke Drugog balkanskog rata. Po završetku ovog rata, Mišić je po drugi put penzionisan na isti način zaslugom oficira pripadnika Crne Ruke.

NAJZNAČAJNIJA POBEDA U PRVOM SVETSKOM RATU: 103 godine od Kolubarske bitke

Međutim, pred samo izbijanje Prvog svetskog rata, opet je bio reaktiviran i postavljen za pomoćnika načelnika štaba Vrhovne komande. Tokom Kolubarske bitke, generalu Mišiću je predata komanda nad Prvom armijom, koja je tada bila u vrlo teškoj situaciji. Najviše zahvaljujući njegovim ličnim naporima i znanju, Prva armija se od jedinice u rasulu pretvorila u formaciju sposobnu za borbu. Mišić je insistirao na dubljem povlačenju, skraćenju fronta cele srpske vojske, kojim bi se ostalim armijama dalo vremena za odmor, popunu zaliha i snabdevanje. To njegovo kockanje se isplatilo pošto je austrougarska vojska previše raširila svoje linije, pa je teško poražena u potonjem srpskom kontranapadu. Za zasluge i izvojevanu pobedu, Mišić je 4. decembra 1914. godine unapređen u čin vojvode (maršala).

Nakon novog združenog napada nemačke, austrougarske i bugarske vojske na Srbiju u oktobru 1915, kada se srpska vojska povukla na Kosovo, Mišić je predložio da se izvrši kontranapad. Ovaj predlog su odbili ostali zapovednici armija na sastanku u Peći i usledilo je povlačenje. Nakon ovoga predao je komandu armije i otišao na lečenje u Francusku. Sredinom 1916. ponovo je postavljen za komandata Prve armije koja je zaustavila i naterala na povlačenje bugarsku vojsku i u bitci kod Goničeva oslobodila Bitolj. Pred kraj rata u junu 1918. zamenio je formacijsko mesto sa generalom Bojovićem i postavljen je za načelnika štaba Vrhovne komande. Komandovao je srpskom vojskom prilikom proboja Solunskog fronta u septembru iste godine, i za dva i po meseca je oslobođena Kraljevina Srbija.

Ovekovečen u mnogim delima
* roman Dobrice Ćosića „Vreme smrti"
* pozorišna predstava „Kolubarska bitka"
* pesme Vojislava Ilića Mlađeg, Alekse Šantića, Slobodana Markovića, Petra Pajića
* slike Uroša Predića, Milana Milovanovića, Vase Eškićevića, Veljka Stanojevića, Nikole Milojevića, Teodora Švrakica
* skulpture Đorđa Jovanovića - poprsje na beogradskom Novom groblju, Dušana Jovanovića Đukina, Veljka Forcana - bista u Struganiku, Nebojše Mitrića - reljef na ribničkom mostu u Mionici, Ota Loga - spomenik u Mionici, bista na Rajcu, Milana Besarabića - bista u Ljigu, Dušana Nikolića - spomenik u Valjevu, Ljubiše Mančića - reljef na mestu gde je bila Mišićeva kuća u Beogradu, Drinke Radovanović - biste u Tekerišu i Beogradu, Save Halugina - bista u Mišićevu kod Subotice
* u Ljubljani je 1919. dotadašnja Kunova cesta preimenovana u - Cesta vojvode Mišića
* kasarne u Mariboru i Ljubljani dugo su nosile Mišićevo ime
* u Zemunu je proglašen za počasnog građanina
* osnovna škola u selu Breždu kod Mionice nosi njegovo ime
* jedno dobrovljačko naselje na severu Bačke prozvalo se 1927. godine - Mišićevo
* Mišićeva rodna kuća u Struganiku je obnovljena i pretvorena u spomen-muzej, 1987.
* dan Mišićevog rođenja proslavlja se od 1997. kao praznik Mioničke opštine
* od 1998. godine svakog jula u Mionici se priređuju Mišićevi dani
* kasarna Vojske Srbije u Valjevu nosi Mišićevo ime