Preporuka za čitanje: "Jerusalim: Biografija"

Porodica Montefjore potiče od Jevreja Sefarda iz Maroka i Italije. Nakon što je izdata uredba protiv Jevreja u Španiji 1492. godine, neki preci Montefjorea ostali su u zemlji, tajno kao Jevreji. Tokom vladavine Filipa II Španskog, jedan od njih postao je guverner provincije Meksiko, gde je njega i njegovu porodicu inkvizicija mučila, pod optužbom da su pritajeni Jevreji. Dve tinejdžerke su žive spaljene u Meksiko Sitiju, dok je sin pobegao u Italiju i promenio ime u Montefjore.

Autor knjige "Jerusalim: Biografija" rođen je u Londonu, a jedan njegov predak, bogati filantrop, smatran je najvažnijim Jevrejinom XIX veka. Majka mu je poreklom iz Rusije, tačnije Litvanije, dakle Jevrejka Aškenazi.

Geografski položaj Jerusalima nije preterano zanimljiv, ali uvećava mu značaj što je stecište monoteističkih religija – judaizma, hrišćanstva i islama – tamo su Solomonov hram, Sinagoga u pećini, Zid plača, Crkva Svetog groba, džamija Al Aksa, Kupola na steni koje su podmuklo i krvoločno preotimali jedni od drugih, ponekad živeći u miru, ali češće ratujući među sobom. Nabrojane građevine, neviđene lepote i verskog značaja, nisu mogle da postoje zajedno, jedna je pravljena od druge, a druga od treće, neke su spaljivane do temelja i obnavljane posle nekoliko vekova. U trenutku kad su muslimani na mestu Solomonovog hrama podigli u zlatu Kupolu na steni Arapi su potisnuli Jevreje sa njihovog najsvetijeg mesta, na koje polažu pravo od davnina.

Preporuka za čitanje: "Ja, onaj drugi i drukčiji svet"

Ibrahim Kalin

Ibrahim Kalin

Scena 14.07.2022. 20:00

Preporuka za čitanje: "Ja, onaj drugi i drukčiji svet"

Uvek je jedan od tri saveza bivao žrtvovan. Od cara Davida, Solomona, koji je na brdu Sion sazdao Hram i onde smestio svetinju nad svetinjama, preko Rimljana, Kleopatre, Beduina, Romeja, Saracena, krstaša, Umajida, Abasida, Fatimida, Saladina, Mameluka, ludih kraljeva na sve strane, jerusalimskog Kaligule, Mongola, Sulejmana Veličanstvenog i Rokselane, Raspućina, Napoleona do jevrejskih mistika, mesijanskih ideja i pragmatičnog ili radikalnog cionizma. Pobednici su od veličanstvenih građevina svojih prethodnika pravili svoje. U Jerusalimu arheologija postaje komplikovano forenzičko istraživanje.

Pobednici su poražene žitelje Jerusalima pretvarali u ratni plen, slali u hareme, ponižavali, proterivali, proizvodili u gladijatore i prevodili u svoju veru. Bilo je nekoliko krvavih pokolja koje su Rimljani sprovodili na hrišćanima, krstaši nad muslimanima i Jevrejima, muslimani prema nevernicima, Jevreji nad gojima, gazeći u krvi do kolena i tranžirajući svoje neprijatelje, kao mesari svoje polutke, ali i ubijajući se među sobom.

U novijoj istoriji su drugi domaćini – Ben Gurion, Jaser Arafat i Arapska liga, Britanci ispraćeni iz Jerusalima, stvorili novi svet sa starim razdorima, u kome su smešani bombaši samoubice Hamasa i mesijanski Jevreji koji bi da se mole na brdu Hrama, o čemu je pisao Amos Oz, iz tog dela Zemljine kugle, zapaljivog kao luč, zaslepljujućeg kao svetlost Novog Jerusalima, koji je od iskona do ishoda češće bivao iluzija nego stvarnost.

U Francuskoj u novembru ponovno izdanje prepiske Marsela Prusta

Luksuzna kolekcija

Luksuzna kolekcija

Scena 16.07.2022. 20:35

U Francuskoj u novembru ponovno izdanje prepiske Marsela Prusta