Prestonica carske lepote

Puna dva veka bio je prestonica carstva, a oduvek kulturna prestonica Rusije. Osnovao ga je Petar Veliki 1703. godine. Zbog položaja, mnogi su u njemu prepoznali Veneciju severa, dok su oni drugi, opčinjeni umetničkim senzibilitetom, Sankt Peterburg doživeli kao ruski Versaj.

Znan je i kao grad Čajkovskog i Dostojevskog, odnosno kao megapolis duhovnosti sa 221 muzejom i skoro 2.000 biblioteka. Takođe i kao grad 80 pozorišta ili grad sa više od 100 koncertnih dvorana i nebrojeno mnogo galerija. Sankt Peterburg ima i 36 istorijskih kompleksa, odnosno 4.000 spomenika kulture, istorije i umetnosti. Književno i kulturno nasleđe nije ništa manje impozantno. Broj pisaca, pesnika i kompozitora koji su nadahnuto radili na njegovim maglovitim obalama zadivljuje i najsmeliju maštu. Na listu Uneska uvršten je kao grad u kome je kompletan istorijski centar pod njegovim patronatom.

U Sankt Peterburgu postoje i hramovi 42 konfesije, uključujući neverovatnu džamiju sa porcelanskom kupolom, budistički manastir i jednu od najlepših kapela Malteškog reda. Takođe je i grad mostova koji povezuju obale 68 reka i kanala, koje formiraju 42 ostrva na njegovoj teritoriji. Trenutno, ovde to s ponosom ističu, u Sankt Peterburgu postoji 580 mostova, od kojih su 20 pokretni.

Ništa slučajno za ovaj čudesni grad koji se usidrio na obali Finskog zaliva, na ušću reke Neve. Zvanično, drugi je grad po veličini u Rusiji.

Apsolutna je istina da su se upravo u gradu na Nevi u različitim periodima njegovog postojanja odvijali događaji velikih razmera, sudbonosni ne samo za Rusiju već i za celu Evropu. Pobede Petra I, zlatni vek carstva, srebrno doba ruske poezije, Oktobarska revolucija, herojska odbrana Lenjingrada i još puno toga je deo nezaborava ali i bogatstva istorije grada sa obala Neve.

Povezane vesti - Pesak duginih boja

Sankt Peterburg ne liči ni na jedan drugi grad. Glavna građevina, Zimski dvorac, proteže se 200 metara duž reke. Ova barokna palata izgrađena je za vreme carice Elizabete, za carsku porodicu. Katarina Velika je 1764. dogradila Ermitaž za smeštaj svoje kolekcije umetničkih dela, a danas se eksponati jednog od najvećih muzeja sveta nalaze u pet izuzetnih zgrada. U centru grada postoje desetine baroknih i neoklasičnih zgrada. Grad je poznat i po divnim crkvama, uključujući Petropavlovsku sabornu crkvu u kojoj su sahranjeni Petar I i drugi carevi, kao i Isakijevsku katedralu za čiju kupolu je utrošeno sto kilograma zlata. Kazanjska crkva na Nevskom prospektu izgrađena je po uzoru na katedralu Svetog Petra u Rimu.

Brojne reke i kanali dele Peterburg na ostrva i ostrvca povezana pokretnim i nepokretnim mostovima. Tri glavna turistička područja grada su istorijski centar, Petrogradska strana i Vasiljevsko ostrvo.

Za razliku od mnogih drugih megapolisa, u Sankt Peterburgu ne postoji jasna podela na istorijski i savremeni poslovni centar. U gradu možda nema toliko visokih zgrada kao u Moskvi, ali neke ipak postoje: poslovni centar „Lider tauer“ na Trgu Ustava, stambeni kompleksi „Petar Veliki“ i „Katarina Velika“ u Ribackom kvartu, zdanje princa Aleksandra Nevskog na aveniji Obuhovske odbrane i druge. Ukupno ih je dvadesetak, uključujući 462-metarski centar Lahta koji gosti grada nisu zavoleli zbog lošeg pogleda na Petropavlovsku tvrđavu.

Najteže stići automobilom

Savremeni neboderi u gradu su grupisani, ali ima u onih koji stoje odvojeno. Ovo ima i pozitivne i negativne strane. Glavni nedostatak je taj što je zbog spajanja poslovnog i istorijskog dela gotovo nemoguće automobilom doći do ključnih tačaka i još više parkirati se u blizini.

Sa teritorijalne tačke gledišta, istorijski centar Sankt Peterburga je labav koncept. U najopštijem smislu ovo je deo grada omeđen sa juga Obvodnim kanalom a sa svih ostalih strana rekom Nevom. Područje centra je preveliko da bi se moglo obići za tri do četiri dana. Stoga se mnogi putnici u prvoj poseti ograničavaju na severni deo centra, odsečen Nevskim prospektom, gde se nalazi lavovski deo atrakcija: Ermitaž, Dvorski trg, Ruski muzej, crkva Spas na krvi, Marsovo polje, Kazanjska crkva i spomenik Bronzani konjanik.

Petrogradska strana je ostrvska teritorija severno od istorijskog centra, koju čine Neva, Mala Neva i Velika Neva. Glavno ostrvo ovog dela je Petrogradsko, na njemu je Petropavlovska tvrđava, katedrala kneza Vladimira, kuća Petra I, džamija, Muzej artiljerije, Zoološki vrt i Botanička bašta. Većinu teritorije tri manja ostrva čine parkovi: Primorski park pobede i zabave Dovo ostrov, Centralni park na Elaginu i Kameni park. Generalno, Petrogratke se smatra skupim i plemenitim područjem, a lokalna arhitektura, iako mlađa nego u istorijskom centru, takođe je veoma lepa.

Povezane vesti - Ostrvo bezbrižnih

Zapadni deo grada, ostrvo Vasiljevski po površini je tek nešto veće od Petrogratke, ali za razliku od nje ovde je tek mali deo turističkih zanimljivosti: Zgrada berze, Kunstkamera, Menjšikov dvorac i Univerzitet Sankt Peterburga. Glavni razlog zašto stanovnici grada ne vole ovo ostrvo je transport. Ogromno je po površini a ime samo dve metro stanice i četiri mosta po ceo dan zaglavljena u saobraćaju. Celo ostrvo je geometrijski ispresecano. Uzduž vode tri glavne avenije, Velika, Srednja i Mala, a popreko ih preseca 29 ulica. Turiste najviše zanimaju zanimljiva predgrađa. Najzanimljivija su: Peterhof, Puškin (Carsko selo) i Pavlovsk, nekadašnje carske rezidencije. Vredni pažnje su i Lomonosov, Streljna i Gatčin.

Poznati vremenski i kulturni fenomen grada su bele noći, koje zvanično traju od 11. juna do 2. Jula, sa vrhuncem 22. juna. Tada su noći svetlije nego obično. Tokom ovog perioda sunce se spušta ispod horizontale za najviše devet stepeni, a večernji sumrak prelazi u jutro. Bele noći su najpopularnije vreme u godini za posetu Sankt Peterburgu, ali i osetno skuplje, ali ukoliko ipak želite da vidite ”polarni mrak, sjaj bez meseca”, rezervisati treba bar pola godine ranije.

Od celokupne liste atrakcija kojima je zaista grad pretrpan, treba izdvojiti nekoliko onih koji predstavljaju simbol: Isakijevsku crkvu, Crkvu Spas na krvi i Petropavlovsku tvrđavu.

Arhitektura istorijskog centra Sankt Peterburga čist je klasicizam, ampir i moderna. I odjednom, usred ovog kompleksa koji su verifikovale najtalentovanije arhitekte tog doba, pogled se zaustavlja na raznobojnim kupolama i pilastrima crkve Spas na krvi. Ko je i zašto dozvolio da takvom slobodom “uništi” vekovnu strogu i veličanstvenu sliku carske prestonice? Razlog je bio tragičan. Na ovom mestu terorista Ignjatij Grinevicki je smrtno ranio Aleksandra II Oslobodioca.

Povezane vesti - Zemlja ljudi opečenih lica

Spas na krvi je memorijalna crkva na mestu ubistva cara. Izgrađena je 1883. godine po projektu profesora umetničke akademije Aleksandra Parlanda. Posle revolucije, crkva je zatvorena, a izvesno vreme je zgrada menjala namene. Imala je neobičnu sudbinu. Nekoliko puta su se vlasti spremale da je sruše ali je ipak 1997. počela rekonstrukcija zbog drugačije političke atmosfere. Hram je obnovljen i od tada je aktivna crkva, ali i deo muzejskog kompleksa Isakijevske crkve.

Pobeda nad Švedskom u Severnom ratu zahtevala je da Petar I hitno uredi osvojenu teritoriju. Napušteno ostrvo na ušću Neve privuklo je cara kada je birao mesto za gradnju buduće tvrđave, jezgro nove prestonice. Utvrđenje je podignuto prema poslednjoj reči tadašnje fortifikacione nauke i postaće ozbiljna prepreka neprijatelju. Ali sudbina je odlučila drugačije. Tvrđava nikada nije napadnuta, već je uvek služila kao zatvor za državne zločince. Tanka zlatna silueta istoimene katedrale lako je prepoznatljiv simbol severne prestonice.

Bez venčanja i krštenja

Mnoge urbane legende i neobične istorijske činjenice povezane su s tim. U hramu nikada nije bilo venčanja niti krštenja dece. Čak je i sahrana vršena samo za članove carske porodice. Izuzetak je bila sahrana zapovednika Petropavlovske tvrđave. Pokojnici su prvo sahranjivani u samoj katedrali ali kada su mesta popunjena, sahrane su vršene u velikokneževskoj grobnici. U kapeli Svete Katarine sahranjen je Petar I. Od  godine 1998, pored njega leže posmrtni ostaci porodice cara Nikolaja II. Poslednja sahrana je obavljena 2006. godine, kada je iz Danske u crkvu donet pepeo majke poslednjeg ruskog cara, carice Marije Fjodorovne.

Isakijevska katedrala (ili crkva Svetog Isaka) je danas najveća pravoslavna crkva u Sankt Peterburgu i jedna od najviših kupolastih građevina na svetu. Njena istorija započela je 1710. godine kada je sagrađena crkva brvnara u čast Isaka Dalmatinskog, vizantijskog sveca čiji je dan sećanja ujedno i rođendan Petra Velikog. U njoj se 1712. godine Petar I oženio svojom drugom suprugom Jekaterinom Aleksejevnom.

Kasnije je drvena crkva zamenjena kamenom. Treći hram na istom mestu je podignut u drugoj polovini 18. veka, ali je odmah posle završetka proglašen neprimerenim za svečani tip zgrada u centru grada. Car Aleksandar I raspisao je konkurs za njegovu rekonstrukciju. Posle punih devet godina odobren je projekat mladog francuskog arhitekte Ogista Monferana i radovi su počeli. Rezultat je premašio sva očekivanja. Monumentalnost se ističe kvadraturom konstrukcije.

Tokom gradnje korišćene su 43 vrste minerala. Donji deo crkve (kripta) je obložen granitom a zidovi sivim mermerom. Ukrašena je statuama i bareljefima. Iznad centralnog naosa nalazi se pozlaćena kupola koja je napravljena od metala, a na njeno ukrašavanje potrošeno je 100 kg čistog zlata.

Sankt Peterburg se ne naziva bez razloga severnom Venecijom. Približna ukupna dužina svih reka i kanala je 300 kilometara. Stoga su mostovi sastavni deo grada i njegove kulture. U gradu ih ima tačno 580, od kojih su 20 oni pokretni. Svaki od njih ima jedinstveni arhitektonski izgled, svoju istoriju, karakteristike dizajna. Najduži u gradu je most Aleksandra Nevskog (909 metara). Izgrađen je između 1960. i 1965. godine u čast pobede nad Šveđanima. Raspored podizanja mostova se nije promenio već duži niz godina kako bi žitelji znali tokom noći mogućnost kretanja po gradu. Most je zatvoren za saobraćaj od 02.20 do 05.10 časova.

Plovidba Nevom ispod mosta ne zavisi samo od sezone (od kraja aprila do početka novembra) već i od vremenskih uslova. Najlepšim mostom i jednim od simbola grada smatra se Dvorski most. Spaja istorijski centar i Vasiljevsko ostrvo. Ime je dobio zahvaljujući blizini Zimskog dvorca. I on spada u grupu pokretnih. Tokom noći se podiže dva puta pa se saobraćaj obustavlja od 01.25 do 02.50 i od 03.10 do 04.55 časova. Aničkov most je jedan od najlepših na Nevskom prospektu i to govori sve. Nepregledan tok automobila, javnog prevoza, ljudi… Konji uzdignutih prednjih nogu su prelepi. Četiri skulpture iz serije “Kroćenje konja” P. K. Klodta su postale simbol Sankt Peterburga zajedno sa Bronzanim konjanikom i Dvorskim mostom. Ime most duguje svom graditelju, inženjeru Anjičkovu, a u današnjem obliku postoji od sredine 19. veka, skoro vek i po nakon što se na tom mestu pojavio prvi most.

Najpoznatiji peterburški spomenici posvećeni su carevima i imperatorima Rusije. Čuvenog Bronzanog konjanika u Aleksandrovskom vrtu postavila je carica Katarina Velika u čast Petra I. Spomenik samoj Katarini može se videti na trgu Katarine, koji gleda na Nevski prospekt.  Takođe je nadaleko čuven spomenik Nikolaju I u blizini Isakijevske saborne crkve. Njegova jedinstvenost je u tome što statua spomenika stoji na samo dve tačke oslonca.

Starije od grada tri hiljade godina

U gradu postoji nekoliko poznatih lavova kao i sfingi. Najzanimljivije su egipatske granitne na nasipu nasuprot zgrade Akademije umetnosti. Inače, starije su od samog grada tri hiljade godina.

Veličanstveni Sankt Peterburg je prednja fasada Rusije. Čini se da gde god da se ode, svuda se može pronaći luksuzna kraljevska palata ili elegantna vila aristokrata. Većina arhitektonskih građevina, koje su danas klasifikovane kao istorijski ili kulturni spomenici, izgrađena je u 18. i 19. veku. Među njima su raskošne carske rezidencije i privatna imanja uticajnih porodica, sada pretvorenih u muzeje ili predatih vladinim ili naučnim institucijama. Za temeljan pregled svih palata, verovatno je nedovoljno i nekoliko meseci. Zapravo, pored spoljne dekoracije parkova koje su stvorili talentovani dekorateri, postoji i unutrašnja, koja se sastoji od desetina i stotina sala i galerija ispunjenih jedinstvenim umetničkim delima, starinskim nameštajem i luksuznim predmetima.

Peterhof je carska seoska rezidencija u okolini Sankt Peterburga, koju je osnovao Petar I u čast pobede ruske države u Severnom ratu. Jedinstveni izgled “ruskog Versaja” formirao se tokom tri veka – od polaganja prvog kamena 1712. godine do danas, kada je posle nemačke okupacije morao biti bukvalno obnovljen iz ruševina. Slikoviti kompleks palata i parkova naziva se carstvom fontana. Kompoziciju parka krasi više od 150 fontana i vodenih kaskada. Palate, paviljoni, statue, aleje i cvetni aranžmani, sve je puno sjaja i raskoši i podseća na prelepu prošlost. Čak i drveće tamo ima svoju istoriju, naročito hrastovi posađeni rukama cara osnivača.

Svetski priznate ali i malo poznate arhitekte, od Rastrelija do dvorskog kmeta Voronikhina, ostavili su svoj trag na izgledu Peterhofa. Svečanu palatu za održavanje balova i prijema kao i Katarininu zgradu izgradio je Bartolomeo Frančesko Rastreli, čiji je doprinos arhitekturi toliko velik da je po njemu nazvan ceo stilski pravac. Palata Monplezir podignuta je kao spomenik pobedi koju je Rusija izvojevala u borbi za izlaz na more. Arhitektonski spomenik “Marli” ni na koji način nije inferioran u odnosu na rezidenciju Luja XIV u Marli de Rua, koja je inspirisala ruskog cara da je stvori. Mermerne kolonade Voronikhina nazvane su po svom tvorcu, koji je za svoj uspešan projekat dobio zvanje arhitekte.

Upoznavanje sa fontanama Peterhofa započinje se od Gornjeg vrta. Na ulazu posetioce dočekuje okrugli bazen sa delfinima i morskim čudovištem. Među fontanama Donjeg parka najpoznatija je “Samson”, smeštena u centru Velike kaskade i čine je tri stepenasta vodopada, 64 fontane, 255 skulptura i bareljefa na antičke teme. Ovo je najveća struktura fontana na svetu i vizitkarta Peterhofa.