I to postoji ‒ ORGULJE NA VETAR: Bili smo, videli i čuli (FOTO)

To čudo spajanja umetnosti i prirodnih lepota nalazi se u opštini Štrigova u Hrvatskoj, u Međimurskoj županiji, gde je na jednom bregu napravljen vidikovac, a na vidikovcu – orgulje koje sviraju zahvaljujući vetru!

"Vidikovac Mađerkin breg je ukupne visine oko 27 metara i zahvaljujući tome tokom posete vidikovcu vi se nalazite na najvišoj tački Međimurja, tačnije na 361 metru nadmorske visine, a pogled koji se odatle pruža ostavlja bez daha. Ali bez daha ostavlja i zvuk – muzika orgulja koje se nalaze unutar samog vidikovca, a koje sviraju uvek kada je vetar jači od šest metara na sat“, rekao nam je Josip Mikec, stručni saradnik Turističke zajednice Štrigova, dok smo se peli ka vrhu Mađerkinog brega nadajući se da će vetar postati malo jači i da ćemo imati priliku da čujemo orgulje koje su jedinstvene u svetu, ali i da uživamo u pogledu koji prelazi granice Hrvatske i vodi nas do Mađarske, Slovenije, a kažu čak i do Slovačke kada su idealni vremenski uslovi.

"Ideja o vidikovcu nastala je još pre 20 godina, a zvanično otvaranje objekta bilo je 2022. Od tada do danas Mađerkin breg poseti oko 80.000 ljudi godišnje i to najviše iz Slovenije, Austrije, Nemačke, ali ih ima i iz Japana, Kine, skandinavskih zemalja. Što se orgulja tiče, koje zovemo ’Goričko sviralo’ one su puštene u rad ove godine i za sada znamo da na svetu nema sličnog instrumenta. Protežu se od podnožju vidikovca, gde možete da birate melodiju i da je čujete odmah tu, na licu mesta, ali i na samom vrhu ovog objekta, na četvrtom spratu dokle se instrument proteže“, objasnio nam je Josip Mikec.

A šta te orgulje sviraju? Pre svega, međimurske popevke koje su uvršćene na Unesko popis nematerijalnih kulturnih dobara čovečanstva, ali i druge prigodne pesme.

"Kuriozitet ovih orgulja je što mogu svirati i pomoću snage vetra jer se na samom vrhu vidikovca nalazi ’hvatač vetra’ unutar kojeg je smešteno sviralo na vetar. Potrebno je da duva šest metara na sat da bi se muzika stvorila. Orguljama mogu da se priključe i klavijature i onda se svira uživo, što je takođe jedinstven umetnički doživljaj. Krajem juna svake godine organizujemo trodnevnu umetničku koloniju kada nam dolaze operski pevači, muzičari, među kojima i solisti Zagrebačke filharmonije, u čijim koncertima posetioci naročito uživaju“, kaže gospodin Mikec, koji je i sam, kako kaže, "glazbenik“.

A kako su u Međimurju uopšte došli na tu fantastičnu ideju? "Jednostavno“, kaže Mikec: "Mi ovde imamo tradicionalni džez festival, imamo vrhunsko vino, a vino i muzika se tako dobro slažu, pa smo na toj osnovi izgradili ideju da vidikovac može i da svira.“

Mađerkin breg izgrađen je u sklopu projekta "CSA ‒ CycleSeeing Attractour“ sufinansiranog iz programa Interreg V-A Mađarska‒Hrvatska 2014-2020. iz Evropskog fonda za regionalni razvoj, a autori koncepta vidikovca i "Goričkog svirala“ su arhitekte Bojan Perhoč i Igor Perhoč iz kompanije URBIA d.o.o iz Čakovca. Izvođač radova bila je kompanija "Orglarstvo Škrabl“ iz Rogaške Slatine, a sve je na kraju koštalo oko 280.000 evra.

Osim ovih orgulja na vetar, u Štrigovi s ponosom ističu da su vlasnici još jednih, i to starih nekoliko vekova – u Crkvi Svetog Jeronima nalaze se male Štajnigerove barokne orgulje napravljene 1734. godine, koje su u crkvu stigle 1850. i danas su jedine sačuvane kao potpuno originalne, i zato se nalaze pod zaštitom Ministarstva kulture.

Inače, orgulje su najveći i najsloženiji muzički instrument. Sastoje se od najčešće tri klavijature koje se sviraju rukama i jedne koja se svira nogama i koja se zove pedal, kao i jednotonskih svirala koje daju zvuk pomoću vazduha iz meha.

Istorija orgulja vodi u daleku prošlost i kao preteče ovog veoma komplikovanog instrumenta smatraju se kineski šeng i japanski šo, ali i antička Panova frula. Prvi direktni predak orgulja je hidraulos – svirao se kao orgulje danas, ali se vazduh pumpao pomoću pritiska vode.

Nove orgulje za Notr Dam prave se ručno

Imaće više od 200 cevi

Imaće više od 200 cevi

Scena 02.02.2024. 09:17

Nove orgulje za Notr Dam prave se ručno

U Vizantiji su orgulje bile sastavni deo dvorskog ceremonijala, a u zapadnohrišćansku crkvenu liturgiju, gde se i danas najčešće mogu čuti, ulaze za vreme franačkih vladara, nakon što je vizantijski car Konstantin Kopronimos poklonio orgulje franačkom kralju Pipinu Malom. Prve poznate orgulje u crkvi postavljene su u Ahenu 812. godine.

Veliku popularnost ovaj instrument dobija u 15. veku i tokom perioda renesanse, a van crkvenih okvira orgulje izlaze u 17. veku kada se i tehnički usavršavaju. U razdoblju ranog baroka nastaju i prve čisto instrumentalne kompozicije za orgulje, a među kompozitorima koji su pisali za orgulje, a poznati su i široj javnosti, bili su Hendl i Bah. Najznačajniji proizvođači orgulja bili Šnitger, braća Zilberman, Kliko, Antenjati.

Značajni period za razvoj orgulja je 19. vek i doba romantizma kada je otkrivena pneumatika koja je zamenila mehaničku trakturu. To je omogućilo da orgulje dobiju zvuk i snagu simfonijskog orkestra. Za takve velike orgulje komponovali su mnogi poznati kompozitori: Mendelson, Brams, List, Šuman...

Orgulje postoje i u Srbiji, nezvanično ih ima nekoliko stotina, a najviše ih je u Vojvodini, čak 173. "Kraljice instrumenata“, kako zovu orgulje, kod nas su najčešće u crkvama, a za one koje se nalaze Crkvi Svetog arhangela Mihovila u Odžacima kažu da su jedinstvene u Evropi. Pre jednog veka napravio ih je Kaspar Fišer, čuveni graditelj iz Apatina, i do danas su ove barokne orgulje ostale potpuno autentične i nepromenjene.

Najveće crkvene orgulje u Srbiji nalaze se u Karmelićanskoj crkvi u Somboru, a postavljene su pre 90 godina, dok su najpoznatije crkvene orgulje u Beogradu one koje se čuvaju u Katedrali Uznesenja Blažene device Marije na Neimaru, gde se tradicionalno održavaju i „Beogradski dani orgulja“.

Međutim, to nisu i najveće orgulje u Beogradu, s obzirom na to da se ovaj čudovišni instrument, i to najveći u Srbiji, a da je van sakralnih građevina, nalazi u "MTS dvorani“. Izrađene su u Nemačkoj, u firmi "Valker“, a postavljene su na zahtev nekadašnjeg Centralnog veća Saveza sindikata. Teške su 10 tona, a cevi, kojih je oko 4000, dugačke su više od 20 metara. Međutim, poslednji put na njima je svirao Piter Keler 1998. godine, a sada se nalaze iza velikog bioskopskog platna.