ONA je bila perjanica borbe za emancipaciju Srpkinja

Draga Dimitrijević Dejanović, veliki društveno-kulturni aktivista, rođena je 18. 8. 1840. godine u Staroj Kanjiži. Draga je odrasla u imućnoj i obrazovanoj banatskoj porodici, školovala se u Temišvaru i Pešti gde je vrlo brzo postala među najistaknutijim srpskim studentima. U Pešti se družila sa Lazom Kostićem, Gigom Geršićem i sa aktivistima nacionalno-kulturnog pokreta "Ujedinjena omladina srpska“ čiji su osnivači bili Svetozar Miletić, Svetozar Marković i Vladimir Jovanović.

Draga je postala jedan od najvažnijih aktivista Pokreta, predvodila je njegov ogranak za prava i emancipaciju žena. Ova pametna, hrabra i energična mlada žena odlučno je progovorila i započela borbu za rodnu ravnopravnost, za samostalnost žene, neophodnost njenog boljeg obrazovanja i ekonomskog položaja, za bolji tretman žene u braku, pri zapošljavanju i u svakodnevnom životu.

Hrabro je ušla u borbu protiv mnogih stereotipa i predrasuda, protiv primitivnih i nepravednih zakonskih okvira ali je znala i da izrazi nezadovoljstvo što se i same žene intenzivnije ne uključe u borbu za sopstvena prava. Tim povodom, pored niza preduzetih akcija i ispisanih tekstova, Draga je izradila tri nezaboravne studije: "Nekoliko reči srpskim ženama“, "Emancipacija Srpkinja“ i "Srpskoj majci“. Mnoge ideje iz ovih studija su i danas aktuelne, dakle čak 160 godina pošto ih je Draga artikulisala.

Godine 1861. Draga se udala, ali je posle kratkog, neuspelog braka, čim je osnovano Srpsko narodno pozorište u Novom Sadu, postala deo njegovog prvog glumačkog ansambla (1862). Godinu dana kasnije mlada, talentovana glumica, je već u Beogradskom narodnom pozorištu u kojem glumi, prevodi i piše tekstove za predstave. Ta 1863. godina bila je i najplodnija književna godina ove žene, koja je fanatično bila posvećena svemu što je činila.

Pisala je rodoljubivu i ljubavnu poeziju. Uzori su joj bili Branko Radičević i Jovan Jovanović Zmaj, a pesme su joj objavljivane od novosadske "Danice“ do "Mlade Srbadije“, "Matice“, "Javora“ i svih drugih poznatih srpskih časopisa. Skerlić je o njoj pisao kao o "darovitoj i pametnoj mladoj ženi koja je odisala poletom, idealizmom, širokim vidicima, velikom voljom i sposobnošću za rad, a što je bila retkost za uglavnom zapostavljene žene toga doba“.

Njena rodoljubiva poezija bila je jedan od njenih načina podsećanja na slavne srpske junake i događaje, a kao inspiracija za novu borbu Srba za svoja nacionalna prava i slobodu. Zbog njene sjajne ljubavne poezije mnogi je smatraju prvom Srpkinjom koja je iskreno i sa punom strašću izražvala svoju ljubav i osećanja, bez snebivanja i stidljivosti. I tu je Draga bila prvenac među ženama, nadahnuta, hrabra, dalekovida, razbijajući tabue nekih zaostalijih, primitivnijih vremena, koji su i u tome, ženu stavljali u drugorazrednu poziciju.

Draga se vratila 1865 godine u Stari Bečej gde se miri sa mužem i započinje miran, porodičan život i radi kao učiteljica. U takvim uslovima nastaje period njenog najproduktivnijeg stvaralaštva (1869-1871). Pored stalnog pisanja tekstova i prevoda za mnoge časopise, Draga izdaje i svoju prvu knjigu "Spisi“ u kojoj objavljuje 45 pesama.

Prva žena inženjer u Nemačkoj bila je Srpkinja

Da li znate?

Da li znate?

Život 31.07.2023. 02:25

Prva žena inženjer u Nemačkoj bila je Srpkinja

U tom periodu pripremila je i drugu knjigu koja je u "Matici“ bila najavljena za štampanje. Nažalost, dok se pripremala za godišnju skupštinu "Ujedinjene omladine srbske“, na porođaju umire, u svojoj 31 godini, 26. 6. 1871. Skerlić je tada napisao da je smrt ove velike Srpkinje ožalila sva omladina i srpski narod.

Za njom je ostala i nedovršena drama "Dioba Jakšića“, zagubljene su i mnoge njene drame i pesme, ali njeni brojni pionirski poslovi, kao i nezaboravne pesme "Jedno momče crna oka“ i "Što je zora belom danu“, svrstavaju ovu veliku Srpkinju na zasluženo, značajno mesto u kulturi i književnosti našeg naroda.

Prva Srpkinja akademik - da li znate ko je to?

Heroine Srbije

Heroine Srbije

Život 15.05.2023. 04:20

Prva Srpkinja akademik - da li znate ko je to?

Tekst preuzet iz knjige "Heroine Srbije  - Vekovnik", Dragana M. Miloševića, koju možete naručiti putem imejl adrese: [email protected]